Vajinal kuruluk nedir?
Vajina hamilelikte bebeği taşıyan rahmi, dışarıya bağlayan ve cinsellikte penisin girdiği kanaldır. Vajinaya açılan rahim kısmına ”rahim ağzı” denir. Rahim ağzı denen bölgede ve vajinanın girişinde salgı bezleri bulunur. Bu salgı vajinal kuruluğun giderilip, vajinanın ıslak kalmasını sağlamak içindir. Vajinal kuruluk yaşayanlarda bir sebeple salgı sisteminde bir sorun vardır. Yeterince ıslanmayan vajina cinsellik sırasında penisin girişinden itibaren zorlanır. Kayganlaşamaz. Penis girse bile ilişki sırasındaki ileri geri hareketler acılı ve yanıcı hale gelir. Vajinal kuruluk, ağrılı cinsellikle birliktedir.
Vajinal kuruluk neden oluşur?
Vajinal kuruluk sebebi olarak temelde iki mekanizma vardır. Ya salgı yeterli değildir ya da salgı fazla harcanıyordur. Vajinal kuruluk sebepleri arasında yer alan psikolojik sorunlar, cinsel isteksizlik yapan depresyon, aşırı yorgunluk, hormonal bozukluklar gibi sebepler, kadında cinselliğin beyinde yaşanmasını engeller. Zihinsel sorunlar vajinal kuruluk yaşayanlarda ıslanma refleksini önler. Limonu düşünmek nasıl tükürük salgısını sağlıyorsa, cinselliği düşünmek, istemek, arzu etmek de aslında vajinal nem ve ıslaklığı sağlar. Depresyon, yorgunluk, yetersiz cinsel eğitime bağlı korkular ve kaygılar gibi pek çok sebep salgının yapımını en baştan azaltır ve vajinal kuruluk yaşanmasına yol açar. Vajinal kuruluk yaşayanlarda salgının fazla harcanması ise aslında yine cinsel eğitim yetersizliğinden kaynaklanabilir. Vajinayı sürekli sabun veya benzeri kimyasallarla yıkamanın yararlı olduğunu düşünmek kadınlarda vajinal ortamın ve nemin bozulmasına sebep olur. Sürekli kullanılan pedler, sıkı ve dar pantolonlar, hergün giyilen külotlu çorap veya sentetik taytlar gibi oksijen dengesini bozan ortamlar vajinal kuruluk ve tahriş yaratabilir. Antibiyotiklerin bazıları ve doğum kontrol hapı kullanımı veya idrar kaçırmayı engelleyen ilaçlar da kadında vajinal salgıyı azaltır. Menopoz ise östrojen etkisinin kalkmasıyla damarlanmanın da azalmasına yol açar. Menopozda sadece vajinal kuruluk değil, göz kuruluğu, kabızlık, cilt ve saç kurulukları da tüm sistemin salgı bezlerinin yeterince çalışamamasının sonucudur. Tetiklenmiş menopoz olarak tanımlanan geçirilmiş meme kanseri sonrasında yapılan östrojen karşıtı tedaviler veya kemo-radyoterapiler de vajinal kuruluk sebebidir. Bazı romatizmal hastalıklar da (sjögren sendr) genel olarak kurulukla seyrettiği için vajinal kuruluk yaparlar. Egzema, alerji, prezervatif duyarlılığı gibi durumlarda da anlık ve durumsal kuruluklar yaşanabilir.
Vajinal kuruluk testle anlaşılır mı?
Vajinal kuruluk açısından objektif bir değerlendirme ve veri sağlamak istenirse Pap smear testini değerlendiren patologlardan MATURASYON İNDEKSİ değerlendirmesi istenerek vajinal sağlık anlaşılabilir. Maturasyon indeksinde yüzeysel hücrelerin (superficial ve parabazal) azalıp sadece zemin hücrelerinin kalması (bazal), vajinal kuruluğu engelleyen tabakaların ortadan kalktığının göstergesidir.
Vajinal kuruluk tedavisi nasıldır?
Vajinal kuruluk, salgı azlığı sebebiyle midir yoksa salgı yeterli olmasına rağmen hatalı davranışlar veya ilaçlar nedeniyle mi azalmıştır ayrımını yapan kadın doğum uzmanı sebebe yönelik tedaviyi yapar. Vajinal kuruluk tedavisine yönelik, salgı yapımını azaltan durumların ortadan kaldırılması mümkün değilse, dışarıdan yapay olarak nem sağlayıcı veya kayganlaştırıcılar kullanılabilir. Nem sağlayıcılar uzun vadede etki sağlarken, kayganlaştırıcılar anlık olarak nemi sağlar. Menopoz döneminde olan veya meme kanseri tedavisi nedeniyle östrojen karşıtı tedavi alan kadınlarda ağızdan östrojen alınmasının önünde engeller olsa da vajinal östrojen kullanımında sakınca yoktur. Vajinal kuruluk tedavisinde normal floranın ve hormonal dengenin kurulması amaç edinilir. Genital lazer uygulamaları da vajinal kuruluk tedavilerinde ve doğal veya meme kanserine bağlı kuruluklarda vajinal destek doku ile birlikte nemi sağlar.
